İlim Nedir?

Müslümanların inanç ve ibadetleriyle ilgili öğrenmelerini icap eden hususları bildiren şeydir ilim. Allah’ın Resülune ilk inen vahiy emrinde bile ‘oku’ emri ile hitap etmesinin manası pek manidardır. Resulullah’ın ümmeti ikra ümmetindendir, doğduğu vakitten ta öleceği vakte kadar ilim öğrenmek Müslümanın üzerine farzdır.
İLİM NEDİR?
Allah Resulü bir hadisi şerifinde, ‘ilim öğrenmek beşikten mezara kadar farzdır’ buyurmaktadır. Hadisi şerifte de anlaşılacağı üzerine ilim öğrenmenin belli bir vakti olmadığı belirtilmiştir. Bir başka hadisi şerifte Peygamber Efendimiz( s.a.s.) ‘ilim öğrenmek her kadın erkek üzerine farzdır’ buyurmuştur. Yukarıda ayet ve hadislerden de anlaşılacağı üzere Allah bizlere ilim öğrenmenin farz olduğunu emrediyor. Peki burada kastedilen ilim hangi ilimdir? Dinimiz hangi ilimi öğrenmemizi emrediyor? Oku emrindeki ilk kasıt zaruratı diniyye dediğimiz Müslümanların mühim meseleleleri öğrenmesidir. İşte zaruratı diniyyeyi öğrenmez farzı ayn(herkes yapmakla mükelleftir)dır. İlmi sadece dar manada düşünmek cahillik olur. Evet, ilk önce öğrenmemiz gereken zarurati diniyyedir ama onu öğrendikten sonra başıboş mu kalacağız? Elbette hayır, çünkü Allah bize İnşirah süresinin 7.ayetinde ‘öyleyse bir işi bitirdikten sonra başka bir işe koyul’ demiyor mu? O zaman hakiki olan ilim bitmez tükenmez bir deryadır. Şüphesiz ki talep ettikçe o ilmin devamı gelecektir. Ehil bir kişinin zarurati diniyyeyi tamamladıktan sonra ilk olarak İslami ilimde gelişmesi gerekir. O ilim hakkında da uzmanlaşması gerekmektedir. İslami ilmi öğrenmiş ve bu alanda uzman olan kişi oku emrini tamamlamış mıdır? Tabii ki de hayır tamamlamamıştır. Farzı ayn olan ilim öğrenildikten sonra farzı kifaye(bazılarının öğrenmesiyle diğer insanlar üzerinden sorumluluk kalkar) olan fenni ilimleri öğrenmemizi emrediyor. Bizlere Kur’an-ı Kerimde tıbbı, tarihi, biyolojiyi, coğrafyayı merak edip öğrenmemizi ister. Mesela tıp hakkında örnek verirsek bizlere gebelik, kısırlık(Hud 72, Meryem 9, Nur 31 60, Talak 9) Anatomiden(Fatır 1,Araf 69) Fizyoloji(Nahl 66) den bahseder ve bunları araştırıp öğrenmemizi için bizleri teşvik eder. Bu örnekleri hadisi şeriflerle de çoğaltabiliriz. Hacamat yapılması, maddi temizliğe önem verilmesi gerektiğini bizlere bildirmektedir.